Pindakaas

Vorige week in de forensentrein van Karel van het Reve de bundel Met twee potten pindakaas naar Moskou gelezen (1970). Het bevat een aantal stukken die eind jaren zestig met name in Het Parool en de Volkskrant verschenen, tijdens zijn verblijf als correspondent in de Sovjet-Unie. Natuurlijk staat de aard van het communistische regime centraal, maar soms ook alledaagse onderwerpen als een voeltbalwedstrijd tussen de Sovjet-Unie en België. De bureaucratische wijze van het berekenen van de huur van een woning in Moskou wordt door Van het Reve fijntjes nagedaan. Het boek bevat ook vier wat langere artikelen waarin Van het Reve in zijn karakteristieke droge stijl de gebeurtenissen tijdens de twee Russische revoluties van 1917 beschrijft. Geenszins volledig, maar voldoende informatief.
En ja, ook in deze stukken die nonchalante slordigheid waar Jeroen Brouwers in De schemer daalt (Feuilletons 7) flink tegen tekeer gaat: "De man schreef dusdanig slordig dat ik er kloppende koppijn en hartkrimpingen van ergernis door krijg." Inderdaad: Van het Reve vindt het geen probleem om bepaalde feiten niet te staven, en gebruikt termen als 'of zoiets', 'wat er verder gebeurde weet ik niet meer', 'er zal ongetwijfeld een fout inzitten' (bij die huurberekening). Ik stoor me er niet aan en vindt het zelfs wel grappig bij Van het Reve. Ik mag zijn boeken graag lezen vanwege zijn tegendraadsheid en vermogen om via beschrijvingen van kleine voorvallen een groter geheel te duiden. Van het net geplukt: een mooie foto van Van het Reve met uitgever G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1982. Foto: Ewoud de Kat.