Satan

De meester en Margarita van Michael Boelgakov is een uiterst complex boek. Boelgakov werkte er 12 jaar aan, en door zijn dood in 1940 heeft hij de roman niet helemaal kunnen afmaken zoals hij wellicht gewild had. Maar ondanks de enkele losse eindjes is het een afgerond verhaal; het verscheen pas in de jaren zeventig voor het eerst in een volledige ongecensureerde versie, waarna het boek zijn zegetocht als één van de belangrijkste romans uit de twintigste eeuw begon. Ik heb de roman niet als dat meesterwerk ervaren, ook al snap ik wel waarom het boek die kwalificatie heeft. Er lopen drie verhalen door elkaar, waarbij de surrealistische (of magisch-realistische) gebeurtenissen je soms flink op het verkeerde been zetten. De meest eenduidige uitleg over het boek vond ik hier. Om echter de complexiteit van het boek volledig te doorgronden moet je hier zijn: een Vlaming heeft een complete website aan het boek gewijd en alleen al de omvang van deze prachtige site geeft aan dat het boek veel meer bevat dan ik eruit heb weten te halen. Ik houd uiteindelijk meer van rechtlijniger verhalen, ofschoon ik dit zeker een bijzonder boek vind. En de Russische Bibliotheek-uitgaven van Van Oorschot blijven een genot om in de hand te hebben.