Bernilo

Van Annejet van der Zijl las ik eerder al Anna, de biografie van Annie M.G. Schmidt en Sonny Boy, twee vlot lezende en goed gedocumenteerde boeken. Bernhard. Een verborgen geschiedenis leest wederom vlot, maar is bovenal een onthullend en on-biografisch boek. In de eerste 100 bladzijden van dit boek komt Bernhard zelf nauwelijks voor; hier schetst Van der Zijl de wereld waaruit Bernhard voortkwam: de Duitse adel die in 1918 onttroond werd en nadien een krampachtig bestaan voerde. Dat gold zeker voor de Von Lippe-Biesterveld's, die al in de negentiende eeuw met veel pijn en moeite hun adellijke status bevestigd moesten zien te krijgen. Van der Zijl beschrijft de levenswandel van Bernhard tot net na de Tweede Wereldoorlog; daarna was zijn leven als Prins-Gemaal voor de schrijfster niet interessant genoeg meer en het onderzoeken van die jeugdjaren leverde al een goed beeld van Bernhard op. Bovendien was dat het deel van zijn leven waarover het minst bekend (of het meest verduisterd) werd. Bernhard deed zich altijd beter voor dan hem toekwam, en als charmeur genoot hij bij velen grote populariteit (niet in het minst bij Juliana). Maar zowel over zijn afkomst als over zijn rol tijdens de oorlog bestonden er grote verschillen tussen fictie en werkelijkheid. Dit boek maakt op een toegankelijke wijze duidelijk dat Bernhard van zijn leven een opgepoetste mythe maakte: onthullend. Als conclusie schrijft Van der Zijl dan ook:
Dat Bernhard vanuit het standpunt van de monarchie bezien desondanks toch als mislukking in de boeken moet worden bijgeschreven, komt dan ook niet door de vele vrijheden die hij zich veroorloofde of de nonchalance waarmee hij dat deed, maar omdat hij zo onverstandig was om in zijn eigen mythe te gaan geloven en de verleiding niet kon weerstaan om die mythe, als zijn eigen spindoctor, te blijven manipuleren.