17 november 2013

Stukjes

Toen ik zestien was had ik een abonnement op Vrij Nederland, dat toen nog uit een krant, een boekenbijlage en een kleurenkatern bestond. Dat kleurenkatern bevatte eens in de paar weken een degelijk stuk onderzoeks-journalistiek over één onderwerp. Het kleurenkatern van de VN van 5 december 1981 ging over Godfried Bomans, die die maand precies tien jaar daarvoor was overleden. Deze monografie van Jeroen Brouwers las ik toen met veel aandacht, en dat kleurenkatern heb ik nog ergens in een archiefdoos bewaard. Dit jaar is het honderd jaar geleden dat Bomans werd geboren en bij de jaarlijkse actie 'Nederland Leest' wordt zijn Erik, of het klein insectenboek gratis weggegeven door bibliotheken. De monografie van Jeroen Brouwers kreeg nu een nieuwe heruitgave (het verscheen in 1982 in boekvorm met als titel Bomans was de naam), aangevuld met een slotwoord uit 1997. Brouwers achtte het blijkbaar niet nodig een tweede update over de Bomansiana te geven.
Hoe dan ook: de monografie Over Godfried Bomans is nog steeds het beste wat over Bomans geschreven is. Brouwers is zowel spijkerhard als lovend: Bomans besteedde teveel tijd aan onzinnigheden waardoor hij er niet toe kwam een echt groot schrijver te zijn. De inhoud is bij Bomans bijna altijd te onzinnig voor woorden, maar de wijze waarop hij schreef was dikwijls briljant. Met dit boek van Brouwers valt veel te lachen. Een aardig citaat van Bomans, door Brouwers als een staaltje van stileer- en typeerkunst aangemerkt, over de jarenlange schaakrelatie van Bomans met Lodewijk van Deyssel (Alberdingk Thijm): Nadat hij (= Thijm, JB) zes maanden lang alle partijen verloren had zonder zelfs een remise te boeken, gebeurde er iets merkwaardigs. Thijm legde voor de zoveelste keer zijn koning om en bleef toen met de handen op de knieën en met terneergeslagen ogen roerloos zitten. Toen sprak hij, op zijn langzame en nadrukkelijke manier, of hij zijn woorden in een grafzerk kerfde: 'Je kunt evengoed met een hond schaken.' Ik zweeg. Wat viel daarop te zeggen? Bevestigen is ongepast, tegenspreken leek mij flauw. Bovendien was het, schaaktechnisch gesproken, waar en vatte het de krachtsverhouding beeldend samen. Ik zei dus niets. Zo ging er een minuut voorbij. Toen zei Thijm, mijn dilemma radend, met een zachte glimlach en zonder de ogen op te heffen: 'Men wordt geacht dit te ontkennen.'

1 Comments:

Anonymous Inge said...

Wat een fijne aanrader!

11:44 p.m.  

Een reactie posten

<< Home

Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.