24 december 2017

Te klassiek

Meteen na de biografie van Van Oorschot las ik een veel minder geslaagde biografie van Johan Polak, min of meer tijdgenoot van Van Oorschot en eveneens literair uitgever in de Amsterdamse grachtengordel. J.B.W.P. Het leven van Johan Polak door Koen Hilberdink is veel minder gedetailleerd dan de biografie van Fortuin, en je krijgt eigenlijk ook geen goed evenwichtig beeld van deze eigenaardige persoonlijkheid. Polak stamde uit een rijke ondernemersfamilie, wist op miraculeuze wijze de oorlog te overleven (er is een confronterende foto opgenomen waarop te zien is hoe Polak en zijn familie bij de grote razzia in juni 1943 worden 'geadministreerd', ergens buiten op een plein), en verkreeg na de oorlog - hij was ergens in de twintig - een miljoenenerfenis. Het bleek een deel van zijn tragiek. Of zoals hijzelf ooit zei: ik ben rijk, homoseksueel en ontzettend lelijk. Hierdoor kon hij zichzelf moeilijk accepteren en stond hij naar eigen idee buiten het gewone leven. Hij verlustigde zich in mooie spullen, mooie boeken, statige huizen en knappe jongens. Hilberdink legt in deze biografie naar mijn gevoel veel te veel nadruk op Polaks homoseksualiteit; alsof het uitgeven en de rest slechts bijzaak waren. De waarde van Polak als uitgever en later ook eigenaar van de Athenaeum Boekhandel op het Spui (dat wat hem bekend maakte, en dus waardoor hij een biografie verdiende) blijft onderbelicht. De leukste uitspraak in het boek is van Gerard Reve. De achtienjarige Hans Plomp had wat gedichten geschreven en vroeg Reve om hulp bij het vinden van een uitgever. Reve: 'Jij moet met je gedichten naar Johan Polak. Maar zorg wel dat je een schone onderbroek aanhebt.' Misschien dat Polak niet zo'n heel interessant onderwerp is om een biografie aan te wijden, maar Hilberdink maakte er zeker niet meer van.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.