29 december 2018

Rijp

Ruim twee jaar geleden las ik het eerste deel van de verzamelde werrken van L.N. Tolstoj uit de Russische Bibliotheek van uitgeverij Van Oorschot. Zie hier de weblog erover. Nu de Verzamelde werken deel 2 waarin verhalen en novellen uit de periode 1863-1910. Dit deel bevat enkele onbetwiste meesterwerken waarvan je het lezen nooit meer vergeet. Zoals je soms bij een uitzicht of wolkenpartij je ogen niet gelooft of bij een bepaald muziekstuk je oren, zo had ik iets vergelijkbaars bij het lezen van De dood van Ivan Iljitsj. Het begint als een doorsnee-Russisch verhaal van een georganiseerd huwelijk, dat al snel een ongelukig huwelijk blijkt. Maar dan valt Iwan bij het ophangen van gordijnen van een trapje en begint zijn lichamelijke aftakeling. Hij heeft overduidelijk kanker, maar geen dokter die die diagnose stelt. De hoofdpersoon maakt alle mentale fasen door die een mens schijnt door te maken als het te vroege einde zich onherroepelijk aandient. Ik las na afloop op internet dat er medische opleidingen zijn die dit verhaal verplicht stellen aan studenten: alleen zo weten ze wat patiënten psychisch doorstaan wanneer hun lichaam het langzaamaan begeeft. En Tolstoj schreef dit rond 1885! Onwaarschijnlijk en onbegrijpelijk goede literatuur. De Kreutzersonate en Hadzji Moerat zijn eveneens grandioos; totaal verschillend van aard maar wat een kracht en finesse spat er van de pagina's. In zijn laatste jaren - hij overleed in 1910 en maakte dus de (mislukte) eerste revolutiepoging in 1905 mee - schrijft hij verhalen die het standsverschil, de armoede en de noodzaak tot opstand en politieke hervormingen in zich dragen. Ik heb weinig óver Tolstoj gelezen, maar van alle grote schrijvende Russen is hij toch wel de meest geëngageerde. Ik heb nog lang niet alles van hem gelezen, dus lucky me!

28 december 2018

Hulde

Ruim zes jaar geleden las ik van David van Reybrouck zijn onvolprezen boek over Congo (zie hier de weblog erover), en nu een geheel ander boek van deze Vlaamse stilist. Odes is een fraai boek met ruim 50 huldeblijken aan van alles en nog wat: ode aan de ex, aan de lente, aan de stationsrestauratie, aan de orgaandonatie, aan David Bowie, aan de bindingsangst, aan de transgender, aan het liften etcetera. Het zijn stuk voor stuk pareltjes van inzichten in de schoonheid en diversiteit van het leven. Om eentje moest ik enorm lachen, gewoon omdat het zo fraai en raak omschreven is. In de Ode aan de vloeibare seksualiteit beschrijft hij in enkele zinnen de seksuele bevrijding. Eerst was er alleen (mannelijke) heteroseksualiteit, daarna (begrip voor) de vrouwelijke, en waren er opeens meer vakjes. Het woord holebi vatte het zo een beetje samen. In het Engels werd de afkorting LGBT de afgelopen jaren inmiddels opgetrokken tot, wacht, fasten your seatbelts, LGBTQIAP+. Naast lesbian, gay, bisexual and trans moest dat letterwoord ook onderdak verschaffen aan queers, interseksuelen, aseksuelen en panseksuelen. En om te vermijden dat we straks alle zesentwintig letters van het alfabet opgesoupeerd zouden hebben, terwijl we nog lang niet klaar waren met het catalogiseren van alle mogelijke menselijke driften, hebben ze er maar die plus aan toegevoegd. Enfin, slechts een voorbeeld van Van Reybroucks geestelijk en stilistisch meesterschap.

27 december 2018

Bijeengeraapt

Ik was onlangs bij vrienden en zij hadden een vrolijke collectie toiletliteratuur, waaronder The Beautiful Poetry of Donald Trump. Het is een grappig boekje met een fantastisch goed omslag, waarin een aantal gedichten die geen gedichten zijn, maar verzamelde uitspraken uit tweets en toespraken, door Rob Sears ogenschijnlijk lukraak door elkaar gehusseld en in dichtvorm gepresenteerd. Als niet-Amerikaan ontgaat je af en toe de pointe, maar het is vooral erg grappig en treffend gedaan. Op iedere rechterpagina een gedicht, en op de linkerpagina per regel de oorsprong van die uitspraken. Soms liggen er vele jaren tussen afzonderlijke zinnen. Een voorbeeld:

I am the most fabulous winer
I own the largest winery of the east coast
I do whine
We make the finest wine
Because I want to win
And I'm not happy about not winning
And I am a whiner
Many different kind of wines
And I'm a whiner and I keep whining and whining until i win
And I'm going to win

09 december 2018

Gezin

Onlangs herlas ik het vijfde deel van het Geheim Dagboek van Hans Warren, zie hier de weblog. Nu meteen achter elkaar deel zes en zeven. Kenmerkten de jaren in dat vijfde deel de overgang van het woeste Parijse zelfkantbestaan naar een meer kalmer gezinsleven, in Geheim Dagboek 1956-1957 komt alles in een rustiger vaarwater terecht. De relatie met zijn vrouw Mabel stabiliseert zich, en er komt een tweede dochter. Warren schrijft poëtisch over de liefde voor zijn eerste dochter, kunst, literatuur en dagelijkse beslommeringen. Gedwongen door woningnood en geldzorgen keert het gezin terug naar Zeeland.

Het zevende deel Geheim Dagboek 1958-1962 bevat vijf jaren; het boek telt nog geen 200 pagina's. In eerdere (en latere) delen pasten daar soms net twee jaar in. Het kenmerkt deze periode: relatieve rust, een 'gewoon' bestaan zonder al te veel (letterlijk) noemenswaardige gebeurtenissen. Tja, dan valt er weinig te noteren. Warrens stijl en bespiegelingen blijven desondanks zeer lezenswaardig.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.