28 juni 2020

Hond

Begin 2008 las ik van Gerbrand Bakker de roman waarmee hij doorbrak Boven is het stil, en meteen erna de heruitgave van zijn (jeugd)roman Perenbomen bloeien wit. Zie hier de weblog van beide boeken. Sindsdien las ik niks meer van Bakker, totdat onlangs een vervolg verscheen op zijn eerder in de serie privé-domein uitgegeven Jasper en zijn knecht. Net als bij Arthur Japin (zie hier) kocht ik beide privé-domeindelen en las ze achter elkaar uit. Jasper en zijn knecht is een dagboek uit 2014 waarin zijn leven in de Duitse Eifel en zijn eigenzinnige hond Jasper centraal staan. Geworstel met huis en hond vertelt vooral veel over Bakker zelf, en dat maakt dit boek uiterst boeiend. Het gaat hem ogenschijnlijk goed: voldoende aandacht voor en inkomsten uit zijn boeken, goede vrienden, en een huis in de Eifel en in het Oostelijk Havengebied in Amsterdam. Maar er knaagt vanalles en de soms onhandelbare hond Jasper vormt een goede afleiding (en aanleiding tot geklaag). Maar: Bakker schrijft openhartig, eerlijk en zonder opsmuk.

In het onlangs verschenen 'vervolg' Knecht, alleen is hond Jasper inmiddels dood, en verhaalt Bakker in ruim 80 fragmenten vooral over zijn depressie, homoseksualiteit en familie. Ik vond het dagboek sterker, want: alledaagser. Soms is het fijn te lezen dat ondanks alle langetermijngedoe met hond en jezelf het bouwen van een muurtje in de tuin of het aanleggen van een internetverbinding ook tot het ware leven behoren. Maar goed, vergeleken met de twee privé-domeindelen van Japin zijn deze twee van Bakker een verademing, want eerlijk en ontdaan van alle protserigheid.

22 juni 2020

Generatie

Een meenemertje van de ramsjafdeling van mijn boekhandel om de hoek: Een onmiskenbare verwantschap. Brieven 1944-1965. De jonge Willem Frederik Hermans trok in juni 1944 de stoute schoenen aan en zond wat eigen werk aan de eminente F. Bordewijk. Daaruit ontstond tot de dood van Bordewijk in 1965 een beperkte briefwisseling - en er vonden enkele ontmoetingen plaats. Hoe veelbelovend deze twee giganten uit de 20-ste eeuwse literatuur op het omslag ook zijn, hun wederzijds ontzag maakte dat het een weinig interessante briefwisseling werd. Vergeleken met de briefwisseling van Reve en Van Oorschot is dit een verzameling van niks. Kattenbelletjes over aanstaande bezoeken, vriendelijkheden over nieuwe boeken, en zo meer. Niets ten nadele over de schrijfkwaliteiten van Hermans en Bordewijk natuurlijk, maar dit boekje stelt helaas teleur.

18 juni 2020

Koud

Ik las in de afgelopen tien jaar al een achttal boeken van Frank Westerman (zie de auteursindex hiernaast), en was op een gegeven moment een beetje gewend aan zijn journalistiek en stijl. Maar onlangs werd me ten sterkste aangeraden zijn nieuwste boek De wereld volgens Darp te lezen. En inderdaad, een aanrader. Nieuw is de inhoud overigens niet - het boek bevat een verzameling artikelen die eerder in de NRC, de Volkskrant, HP/De tijd etc. verschenen, maar ze zijn nog steeds zeer leesbaar. De ondertitel dekt de lading van het boek: De nagalm van de Koude Oorlog sinds de val van de muur. Westerman reist naar landen en streken waar de val van het communisme op dat moment plaatsvindt (Roemenië), zijn sporen vers heeft nagelaten (Balkan) of waar de val nog niet of nooit plaatsvindt (Cuba). En naar vele andere oorden die iets te vertellen hebben over het oude communisme en/of de Koude Oorlog. Te beginnen in het Drentse Darf, waar de Amerikanen een geheime legerbasis hadden. Ik stond in 1981 als zestienjarige op schoolreis naar Berlijn aan weerszijden van de Brandenburger Tor naar de beide kanten van dezelfde muur te kijken, reed een jaar of vijf geleden met toeristenhuurauto op dezelfde weg langs de Varkensbaai op Cuba (met al die krabbetjes op de weg), maar Westerman maakt je thuis in nog zoveel andere interessante en vreemde plekken die ooit mysterieus tot de vijandige andere wereld behoorden. Toch weer een mooi boek van Westerman.

16 juni 2020

Klein

Na twee andere boeken van Gerrit Komrij over zijn leven in Portugal die ik eerder dit jaar las (hier en hier) nu een verzameling stukjes over het dorp Vila Pouca da Beira waar Komrij tot vlak voor zijn dood woonde. Ook dit boek is samengesteld uit stukjes die eerder in NRC Handelsblad verschenen. Het is wat taaiere kost dan de twee andere boeken, omdat Komrij in korte verhalen de aard van het dorp en zijn bewoners probeert te schetsen - en eigenlijk is Komrij denk ik meer een schrijver voor het langere, meliger verhaal. Maar goed, de authenticiteit spat van de pagina's en er zijn tegenwoordig maar weinig schrijvers in de Nederlandse literatuur die het niet over zichzelf hebben, maar gewoon hun omgeving proberen te verwoorden, ook al zijn zij onderdeel van die omgeving.
Het wordt tijd voor een wederopstanding van schrijvers die weer ouderwets goede verhalen vertellen, waaruit totaal niets over de schrijver zelf valt af te leiden, behoudens hooguit zijn schrijfstijl.

04 juni 2020

Jeugd

Ik las in voorbije jaren enkele zeer geslaagde boeken van Amos Oz, zie de auteursindex hiernaast, maar ik wist ook dat zijn echt grote werk nog lag te wachten. Nu dan. Een verhaal van liefde en duisternis wordt beschouwd als een meesterwerk en dat is het ook. Het is geenszins een roman, alswel een kroniek van een jeugd, van zijn familie, van de geboorte van zijn land en van een zoektocht naar menselijkheid. Net als in Judas (hier) en Zwarte doos (hier) weeft Oz meerdere verhaallijnen door elkaar, maar alles uiterst vanzelfsprekend en zelfs noodzakelijk. Als je de Nederlandse Wikipediapagina over Oz leest, dan krijg je de feiten die ook in dit boek staan. Maar in deze kroniek lees je daarnaast en vooral over ooms en tantes die in Polen en Odessa verliefd werden, op tijd naar Palestina vertrokken (sommigen niet...), over hun levenswandel in Jeruzalem, over de huichelachtige Engelsen die er de boel de boel lieten, over Ben Goerion, over Oz' depressieve moeder en autistische vader, over het leven in een kibboets, en wat niet al. Oz knoopt al deze elementen tot een coherent en vooral boeiend en meeslepend geheel. Ik deed bijna een maand over dit boek, domweg omdat je in twintig pagina's zoveel voorgeschoteld krijgt dat je tijd nodig hebt om dat te laten bezinken. Onbegrijpelijk dat Oz niet de Nobelprijs kreeg toegekend. Alleen al dit boek moest daartoe leiden.

01 juni 2020

Boos

In de onvolprezen serie privé-domein zijn meerdere uitgaven verschenen van twee schrijvers die mij om onduidelijke redenen al heel lang intrigeren: ik ken ze alleen omdát ze in die serie zijn opgenomen, maar verder niet. Bij de meeste anderen uit de serie zijn de dagboeken, memoires of brievenbundels een aanvulling op hun hoofdwerk (romans, verhalen etc.), maar van Paul Léautaud en Alexander Herzen ken ik geen ander werk. Léautaud staat nog even intrigerend in de wachtkamer; ik kocht een jaar of drie geleden bij een antiquariaat de eerste drie delen van de vijf Feiten en gedachten-delen van Herzen die als privé-domein verschenen. Ik las nu dan eindelijk, verspreid over een maand of vier, Feiten en gedachten. Memoires 1812-1838, het eerste deel van de vijf. Alexander Ivanovitsj Herzen, als bastaardkind geboren uit een Russische vader en Duitse moeder, ontpopte zich als een onafhankelijke geest en bechrijft in dit eerste deel zijn jonge jaren. De wijze waarop tsaar Nicolaas I in 1825 de Dekabristenopstand afhandelde en een repressief beleid voerde tegen iedere vorm van verzet of vermeende kritiek (Stalin deed het ruim honderd jaar later nauwelijks meedogenlozer), vormde Herzen als een scherp dissident. Als begin twintiger werd hij verbannen, en keerde pas vele jaren later terug. In dit deel beschrijft hij zijn jeugd, studentenleven en de eerste jaren van zijn verbanning. De eerste helft van het boek is wat taai, omdat Herzen veel ruimte geeft aan het beschrijven van zijn afkomst, familie, enzovoort. Maar gaandeweg wordt zijn verhaal meeslepender en bloemrijker. De volgende delen ga ik zeker ook lezen.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.