Boos

In de onvolprezen serie privé-domein zijn meerdere uitgaven verschenen van twee schrijvers die mij om onduidelijke redenen al heel lang intrigeren: ik ken ze alleen omdát ze in die serie zijn opgenomen, maar verder niet. Bij de meeste anderen uit de serie zijn de dagboeken, memoires of brievenbundels een aanvulling op hun hoofdwerk (romans, verhalen etc.), maar van Paul Léautaud en Alexander Herzen ken ik geen ander werk. Léautaud staat nog even intrigerend in de wachtkamer; ik kocht een jaar of drie geleden bij een antiquariaat de eerste drie delen van de vijf Feiten en gedachten-delen van Herzen die als privé-domein verschenen. Ik las nu dan eindelijk, verspreid over een maand of vier, Feiten en gedachten. Memoires 1812-1838, het eerste deel van de vijf. Alexander Ivanovitsj Herzen, als bastaardkind geboren uit een Russische vader en Duitse moeder, ontpopte zich als een onafhankelijke geest en bechrijft in dit eerste deel zijn jonge jaren. De wijze waarop tsaar Nicolaas I in 1825 de Dekabristenopstand afhandelde en een repressief beleid voerde tegen iedere vorm van verzet of vermeende kritiek (Stalin deed het ruim honderd jaar later nauwelijks meedogenlozer), vormde Herzen als een scherp dissident. Als begin twintiger werd hij verbannen, en keerde pas vele jaren later terug. In dit deel beschrijft hij zijn jeugd, studentenleven en de eerste jaren van zijn verbanning. De eerste helft van het boek is wat taai, omdat Herzen veel ruimte geeft aan het beschrijven van zijn afkomst, familie, enzovoort. Maar gaandeweg wordt zijn verhaal meeslepender en bloemrijker. De volgende delen ga ik zeker ook lezen.