30 augustus 2009

Meer Zuckerman

Door Exit geest dat ik vorige week las werd ik aangespoord om vroeger werk van Philip Roth te lezen. Zuckerman gebonden heeft als ondertitel Een triplogie en een epiloog, en bevat de romans De ghostwriter, De eenzaamheid van Zuckerman (Zuckerman unbound) en Les in anatomie, en de epiloog De Praagse orgie. Het is een boek over reacties en tegenstellingen, en tegelijkertijd biedt het inzicht in een haast natuurlijke ontwikkeling. In De ghostwriter is Zuckerman een jong, aanstormend talent dat een avond en nacht op bezoek is bij zijn literaire voorbeeld E.I. Lonoff - de schrijver die ook in Exit geest centraal onderwerp van gesprek is. De eenzaamheid van Zuckerman beschrijft Zuckerman net nadat zijn laatstverschenen roman een enorme hit is geworden en hij financieel een flinke klapper maakt. In Les in anatomie zit Zuckerman in een geestelijk en lichamelijke writer's block: hij krijgt geen letter op papier en lijdt al anderhalf jaar aan een mysterieuze maar allesoverheersende pijn in zijn nek. De epiloog speelt zich af in Praag in 1976, waar Zuckerman wordt geconfronteerd met de onvrije wereld en waar hij met een tegengestelde status wordt geconfronteerd. Roth is in deze pil van 666 bladzijden niet op zijn kernachtigs. Maar dat ik dit boek in precies een week uitlas zegt wel iets over de aantrekkingskracht van zijn verhalen. Er zit een enorme stuwing in, juist door het ogenschijnlijk meanderende van de gebeurtenissen, terwijl iedere situatie meer specifieke kennis oplevert over de hoofdpersoon. En dus over hoe een beginnend en later gevierd schrijver reageert op wat hem overkomt. Bij Zuckerman spelen hiernaast de verhouding tot zijn afkomst (ouders, Amerikaans-Joodse kolonie) en de politieke en sociale situatie een centrale rol. Misschien is dat wel het aantrekkelijke van dit boek en de andere boeken van Roth die ik tot nu toe gelezen heb: ze gaan altijd ergens over, maar de beschreven gebeurtenissen staan nergens vermoeiend-nadrukkelijk ten dienste van een hogere betekenis. Roth blijft overal lekker vertellen, en dat leest heerlijk.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.