Primo Levi

Bij mijn log over het Dagboek van Anne Frank kreeg ik van drie bezoekers het advies om Is dit een mens van Primo Levi te lezen, en daarna Het respijt. Ik had nog nooit iets van Levi gelezen, dus bij zulk een krachtige aansporing bezocht ik meteen de boekhandel. Is dit een mens bleek niet leverbaar te zijn, maar via antiqbook spoorde ik het snel op; ik las het gisteren en vandaag. Het is een uitermate indringende beschrijving van zijn deportatie naar en gevangenschap in Auschwitz. Na zijn terugkeer in Italië schreef hij meteen dit boek, waarin hij niet alleen de feiten van wat hij meemaakte beschrijft, maar ook probeert te analyseren waar in het kamp de grenzen van het mens-zijn lagen. Ik schreef al eerder: de werkelijkheid is altijd aangrijpender dan een verzonnen verhaal. Dit boek is het beste bewijs voor die stelling. Ik ga dit boek hier niet analyseren; toelichting is eigenlijk overbodig. In het voorwoord schrijft Levi waarom hij dit boek geschreven heeft. Het eindigt met de beklemmende en onheilspellende opmerking: Het lijkt me overbodig hieraan toe te voegen dat geen enkel feit verzonnen is. Morgen vervolg ik Levi's verslag met Het respijt.