Geschiedenis der mensheid

Afgelopen december las ik met groot genoegen De helaasheid der dingen van Dimitri Verhulst, mijn eerste boek dat ik van deze Vlaming las. Ik besloot mijn leeslog (hier) met de aankondiging dat ik meer van hem zou gaan lezen. Nu dan zijn onlangs met de Librisprijs bekroonde Godverdomse dagen op een godverdomse bol, dat ik wederom met zeer groot genoegen las. Ik vind het een meesterwerkje. Verhulst beschrijft in ongeveer 180 bladzijden de geschiedenis van de mensheid, en doet dat zonder één personage te noemen en met weinig bewondering voor wat 't allemaal tot stand heeft gebracht. Of zoals de recensent van de NRC opmerkte: 'vreten, neuken, zuipen en doden - dat zijn de Vier Ruiters van de Evolutie.' Inderdaad weinig vrolijke gebeurtenissen in dit boek. Maar gottegot, wat is dit wederom prachtig geschreven! Het boek staat vol geweldige formuleringen. Een beetje vlaams, maar dat is au fond niet de basis voor de schone stijl. Verhulst schrijft proza in poëzie-stijl. Ingekookte formuleringen, geconcentreerder dan gebruikelijk in romans. En tegelijkertijd lopen de zinnen soepel. Twee citaten, toevallig vlak bij elkaar in het boek.

Over vrouwen: 't Besluit voor het zekerste dan maar om elke vrouw de eigendom te laten zijn van een man; eerst van haar vader, zodra ze getrouwd is van haar man. Want als zij van zichzelf moet zijn komt er miserie van. Erfrechten zijn aan dat schepsel slecht besteed, men zet tenslotte ook geen geleedpotigen in een testament. En in bed hoeft 't er ook al niet veel van te verwachten. Er is altijd wel iets; hetzij het keren der jaren, hetzij hoofdpijn, hetzij ronduit geen goesting of geen halve centiem aan fantasie. Pas op, handig om in de buurt te hebben, een vrouw. Maar als 't een beetje kwalitatief van bil wil gaan dan adviseert 't stellig de herenliefde.

En over de Griekse democratie: Vrouwen worden uitgesloten van democratie, net als kinderen, vreemdelingen en slaven. Bij dezen heeft 't een politiek concept geïnstalleerd waar zo'n vijfde van de bevolking profijt aan heeft. Maar bon, beter een vijfde dan geen vijfde, aldus dat vijfde. En dat boffende vijfde deel komt één keer in de maand samen om te kletsen en te debatteren. Wie de grootste muil heeft krijgt gelijk. Wie z'n eigen leugens kan geloven en die heel goed weet te verkopen krijgt het snelst zijn ideeën doorgedrukt. Kunnen argumenteren, daar komt het voortaan op aan. En 't stort zich ogenblikkelijk op de edele kunst der retorica, de leer der blablabla, en 't smijt zich op de kloeke handboeken voor de sofist, waarin wordt uitgelegd hoe slechte en totaal geen steekhoudende argumenten louter en alleen door het abracadabra van een schone zin kunnen worden omgetoverd tot een dooslaggevend punt op de algemene vergadering.

Wie zo fraai kan schrijven is een groot schrijver.