27 april 2015

Mieren

Het schijnt de literaire hit van dit voorjaar te zijn, in Nederland althans. Het verschijnen van de vertaling van De Patrick Melrose romans, in één dik boek, ging in de pers bepaald niet ongemerkt voorbij. Ik miste die aandacht, maar werd door een vriend op het boek gewezen. Ik las de ruim 800 bladzijden in ruim twee weken. Het boek bevat fantastische passages, maar ook stukken die me haast deden besluiten ermee te stoppen. Edward St Aubyn publiceerde de vijf romans in dit boek tussen 1992 en 2011 en schetste daarin de vrije val van zijn alter ego Patrick. In het eerste boek speelt Patrick slechts een bescheiden rol, maar wat zijn vader David hem aandoet vormt de basis voor alle ellende die in de vervolgdelen voorbijkomt. Behoren zijn ouders tot de steenrijke Engelse bovenlaag, in het laatste deel woont Patrick - ongeveer 40 jaar later - in een eenkamerappartementje. Op de eerste pagina beschrijft St Aubyn een voor Patricks vader David karakteristieke bezigheid: hij staat in zijn ochtendjas op het terras van zijn villa in Zuid-Frankrijk met een tuinslang de mieren tussen de tegels weg te spuiten. Daarbij legt hij een sadistische techniek aan de dag; zoals een kat met een muis omgaat. Karakteristiek: want zo gaat David ook met zijn vrouw en zoon om, zo blijkt in het vervolg van de romans. En dat tekent hun leven. Er komen maar weinig aardige mensen voor in deze romans. Weinig opwekkend, ofschoon de verbale oorlogen waarin de hoofdpersonen permanent verkeren bijzonder lezenswaardig zijn.

26 april 2015

Tournee

In 2013 bestond het Koninklijk Concertgebouworkest 125 jaar, en ter gelegenheid daarvan speelde het orkest dat jaar vooral in het buitenland. Het orkest speelde concerten op alle continenten; van New York tot Sydney, en van Kaapstad tot Tokyo. De jonge schrijfster Judith van der Wel mocht mee op alle reizen, en sprak met orkestleden, staf en de chefdirigent. Stemmen. Het geheim van het Koninklijk Concertgebouworkest is een geslaagd boek waarin dat geheim van het orkest opvallend goed wordt onthuld. Niet eerder las ik een boek of artikelen over het KCO waarin de geschiedenis, cultuur en eigenaardigheden van het orkest met zulk een kennis van zaken worden besproken. Van der Wel heeft zich duidelijk goed ingelezen in haar onderzoeksonderwerp en van daaruit met orkestleden gesproken. Ze behandelt de verschillende orkestgroepen en hun specifieke karakter, alsook die van de dirigent en de organsiatie rondom het orkest. Ondertussen kom je veel te weten over de status van het orkest anno 2013, de druk van de tournees, en uiteindelijk ook de aankondiging van het vertrek van Jansons en de aanstelling van Gatti. Jammer dat Van der Wel niet het conflict met Haitink bespreekt; want dat conflict vond zijn oorsprong in de activiteiten tijdens het jubileumjaar. Maar misschien was ze teveel verschuldigd aan de directie van het orkest, met wie Haitink immers overhoop ligt. Maar goed, voor de rest een zeer leesbaar en informatief boek.

18 april 2015

From Russia

Sinds MH17 kijken we in Nederland opeens veel kritischer naar Rusland dan daarvoor. MH17 was een verschrikkelijk incident, maar wel een (gruwelijk) incident. Dat het Rusland van Poetin ook daarvoor al een discutabele status had, vermoedden velen misschien al maar werd niet glashard toegegeven. Niets is waar en alles is mogelijk. Het surrealistiusche hart van het nieuwe Rusland biedt een interessante, maar eigenlijk weinig verbazingwekkende kijk op de dictatuur in democratische kleren van Vladimir Poetin. Peter Pomerantsev is een Engelsman met een Russische naam, wat het hem makkelijk maakte ruim tien jaar lang een carrière op te bouwen bij de Russische televisie en zo van binnenuit mee te maken hoe de Poetin-kliek de werkelijkheid naar zich toetrok. Dit boek maakt duidelijk hoe een dictatuur óók kan zijn: van buitenaf lijkend op een democratie, maar in feite volledig georganiseerd en gecontroleerd. Zo slim en logisch hoefden andere dicaturen het nog niet te spelen, maar Poetin c.s. voegen een nieuw hoofdstuk aan het dicatoriale handboek toe. Zelfs de oppositie is zodanig georganiseerd dat Poetin de enige verstandige politicus lijkt. Pomerantsev ruimt naar mijn gevoel teveel ruimte in voor persoonlijke verhalen die zijn hoofdboodschap niet of nauwelijks ondersteunen. Maar desondanks is dit boek een must read voor wie wil snappen hoe Poetin zijn volk bedondert, en hoe hij er ook in het Westen nog te vaak mee wegkomt.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.