05 mei 2013

Praagse winter

Ruim twee jaar geleden las ik bij toeval HhhH van Laurent Binet, nog voordat het een bestseller werd (zie hier de weblog), en daarin wordt een lans gebroken voor de Tsjechische schrijver Jirí Weil (1900-1959) die enkele grootse romans schreef, waaronder deze in 2012 vertaalde roman Mendelssohn op het dak. De eerste steen van het bouwwerk van dit verhaal is ogenschijnlijk een komische: op het dak van het muziekcentrum in het door de Duitsers bezette Praag staan een aantal componisten, waaronder Mendelssohn; rijksprotektor Heydrich gelast dat het beeld van deze joodse componist omgehaald moet worden, maar de werklieden die daags erna het dak opgaan weten niet welk beeld ze moeten nemen; ze trekken bijna Wagner om omdat hij de grootste neus van alle beelden heeft. Maar na dit begin volgt één van de krachtigste en aangrijpendste romans over de bezetting en de jodenvervolging die ik ooit las. Weil (en vertaler Kees Mercks in zijn kielzog) schrijft in graniet, de zinnen hakken er flink in. Vanuit het perspectief van verschillende personages geeft Weil een veelomvattend, maar kil en zwart beeld van de oorlogsjaren in het grauwe Praag. Veel boeken lees je voor je plezier, dit boek omdat het je bij je lurven grijpt.

01 mei 2013

Heel gewoon

Ergens begin dit jaar ving ik op internet en in interviews op, dat mensen enthousiast waren over een 'literaire ontdekking'. De roman Stoner van de Amerikaan John Williams dateert van 1965 maar werd pas vorig jaar in het Nederlands vertaald. Enkele goede recensies en een tamtam zorgden ervoor dat het boek al enkele maanden de verkoop-ranglijsten aanvoert. In een Belgische boekhandel stond naast de 12e (of zoiets) druk nog een exemplaar van de eerste van deze vertaling - zonder alle citaten uit die recensies. Ik las het in enkele dagen uit. Het is een prachtig boek, ofschoon niet die ultieme parel die eerst ruim veertig jaar onder het stof moest rijpen. William Stoner wordt op het achterplat als een weinig opzienbarende man gekarakteriseerd, en vergeleken met veel romanhelden is hij dat ook. Maar zijn consequente, onbuigzaam-eerlijke levensinstelling is eigenlijk heel bewonderenswaardig. Vredelievend, maar niet tegen elke prijs, dat typeert de hoofdpersoon. Williams beschrijft een leven zoals veel mensen zijn, of nastreven, maar dat ook een beetje saai en burgerlijk overkomt. Het is de spiegel die je als lezer voorgehouden wordt die zo pijlijk is: leven wij al met al eigenlijk niet ook zo'n weinig sprankelend leven...? Grootste kracht van het boek is de stijl: de zinnen zijn prachtig, eenvoudig en vol zeggingskracht. Jammer genoeg maakte de vertaler twee domme foutjes, maar voor de rest leverde hij prima werk af. Een fraai boek.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.