29 mei 2008

Vliegen

Bijna twee jaar geleden las ik van Stefan Brijs zijn veelgeprezen en boeiende roman De engelenmaker. Lees hier de leeslog daarvan. Iemand tipte als commentaar een eerdere roman van Brijs: Arend. Dat las ik tijdens drie treinritten in twee dagen uit. Deze roman uit 2000 vertoont thematisch sterke verwantschap met De engelenmaker. Arend is in lichaam en geest een mislukt kind en hij stelt zijn moeder voor grote problemen. Aanvankelijk snap je het gedrag van moeder Anna, maar naarmate Arend ouder wordt en zijn moeder steeds hardvochtiger, gaat de sympathie over naar het kind. Het is verder een treurigstemmend maar fraai geconstrueerd verhaal. Arend heeft iets met vliegen, vogels, en ziet zichzelf op een gegeven moment als een engel die kan vliegen. Wat heeft die Brijs eigenlijk met misvormde kinderen die engelen worden?

25 mei 2008

Haffner op herhaling

Met de uitgave van Duitsland 1939: Jekyll & Hyde is de serie gebonden uitgaven van de boeken van Sebastian Haffner compleet. De uitgeverij had dit boek al eens eerder uitgegeven, en die uitgave las ik een paar jaar geleden ook al, maar het bleef toch een afwijkend deel in mijn boekenkast. In de heruitgave is ook een lang interview met Haffner uit 1989 opgenomen, dus genoeg reden om de heruitgave te kopen en nog eens te lezen. Jekyll & Hyde is Haffners eerste officiële boek. Hij schreef het in de winter van 1939-1940 toen hij als Duitse immigrant in Engeland geïnterneerd was. In niet mis te verstane woorden beschrijft hij de aard van nazi-Duitsland, waarmee Engeland op dat moment wel al in oorlog was, maar waarmee nog niet gevochten werd. Binnen een maand nadat dit boek uitkwam veroverde Duitsland heel West-Europa en begon de Battle of Brittain. Met dit boek opende Haffner de ogen van veel Engelse politieke en militaire beslissers; tegelijkertijd doet hij uitspraken die het denken over de status van Duitsland na de capitulatie hebben beïnvloed. In die maanden waren Hitler en nazi-Duitsland een vast gegeven, en wie twijfelde aan het nut en de noodzaak van een oorlog moest Hitler en nazi-Duitsland wel een plaats in het denken over de toekomstige wereldorde toekennen. Haffner betoogt dat die toekomstige wereldorde alleen door het vernietigen van nazi-Duitsland gestalte kon krijgen. En hoe logisch wij dat nu met onze kennis van de geschiedenis ook vinden, eind 1939/begin 1940 was dat geenszins vanzelfsprekend! Wij weten dat Hitler doelbewust op een grote oorlog uit was, maar dat durfde vóór mei 1940 eigenlijk niemand te geloven. Behalve Haffner, die met deze eersteling een profetisch en beklemmend document schreef, dat bovendien vele uitspraken bevat waarmee we de huidige warrige tijd eveneens kunnen analyseren. Via deze link kom je op de informatiepagina van uitgeverij Mets en Schilt over de tien vertaalde boeken van Haffner. Duik daarin, want het zijn stuk voor stuk meesterwerken over de geschiedenis van Duitsland.

04 mei 2008

Vier tragedies

Met een stapeltje boekenbonnen en wat extra centen kocht ik een poosje terug de complete vertaalde toneelstukken van William Shakespeare. Voor 99 euro haal je een fraaie cassette met 11 delen in huis, en daarin alle toneelwerken vertaald door Willy Courteaux. Hij vertaalde vanaf de jaren zestig in zijn vrije tijd al die stukken, en zijn vertaling schijnt het meest tijdloos te zijn. Ik las wel eens eerder een enkel toneelwerk van Shakespeare (Othello en Macbeth), in de vertaling van Gerrit Komrij. Nu las ik een deel uit deze cassette met vier tragedies: Romeo en Julia, Timon van Athene, Julius Caesar en Macbeth. Met name Romeo en Julia en Macbeth hadden mijn speciale belangstelling, omdat ze de bron zijn voor een aantal bekende muziekwerken. Courteaux schreef bij ieder toneelstuk een gedegen inleiding, waarin hij de datering, kwaliteit en de belangrijkste hoofdpersonen beschrijft. Hij laat zijn mening aardig horen, en daar bleek ik het niet altijd mee eens te zijn. Timon van Athene noemt hij een relatief zwak stuk, vanwege o.a. de beperkte handeling en een aantal slordigheden. Het is misschien niet zo indringend en krachtig als Macbeth, maar de thematiek en de uitwerking daarvan door Shakespeare is alleszins interessant en tijdloos. Romeo en Julia vond ik wat tegenvallen; ik had het emotioneler en dramatischer verwacht. Misschien is de kracht minder wanneer je het leest dan wanneer je het opgevoerd ziet? De andere stukken boeiden me wel van begin tot einde. Macbeth blijft fantastisch. Ik las het zoals gezegd al eens eerder, en ik zag het ook eens opgevoerd (met Pierre Bokma als Macbeth). De opera die Verdi erop componeerde is eveneens een meesterwerk, en volgt getrouw het verhaal en de sfeer van het stuk. Tenslotte: het lezen van toneelstukken is net zo boeiend als het lezen van een roman. Ik kan niet beloven dat ik alle andere tien delen uit deze cassette ga lezen, maar ik zal periodiek zeker nog wat andere delen ter hand nemen.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.