14 augustus 2012

Roda, Roda, los mar joa

Hoe gefascineerd ik ook meteen raakte (en ben) door de roman van Thomas Mann waarin ben begonnen te lezen, toen mijn boekhandel-om-de-hoek Het Martyrium aan de Van Baerlestraat allemaal sjawls en vaantjes van Roda JC in de etalage had hangen, en de boekenbijlage van NRC Handelsblad positief berichtte over de net uitgekomen roman Extra tijd van A.H.J. Dautzenberg, moest ik die verheven lectuur even onderbreken om dit nieuwe boek te lezen. Dat deed ik in twee dagen, dus nu weer verder met Thomas Mann. Tussen mijn zesde en zestiende woonde ik op 't Eikske, een wijkje aan de rand van de gemeente Schaesberg, tussen Heerlen en Kerkrade in, in de Oostelijke mijnstreek. Mijn twee oudere broers kozen als hun favoriete voetbalclub respectievelijk Feyenoord en Ajax; omdat ik toch ook niet kon achterblijven werd ik - pragmatisch als ik ben - fan van de dichtbijzijnde club: Roda JC, dat in de jaren 70 nog 'op Kaalheide' speelde. We gingen er vaak kijken; Jan Jongbloed in het doel, en met Theo de Jong, Pierre Vermeulen, Adri Koster en vooral: Dick Nanninga als grootse aanval - ik heb ze vele malen zien spelen. Dautzenberg is twee jaar jonger dan ik, en moet vlak bij mij om de hoek hebben gewoond. De wereld van zijn jeugd die hij in deze roman beschrijft was ook volledig de mijne. De roman gaat over het stervensproces van zijn vader, en dat proces wordt gekoppeld aan de strijd die zijn favoriete voetbalploeg Roda JC voert om degradatie te voorkomen. Veel staccato-teksten, compleet tegensteld aan Thomas Mann overigens, die zeker hun uitwerking hebben maar toch te weinig beklijven. Een goed geconstrueerd boek, er had echter veel meer ingezeten (de gedichten, het NSB-verleden, de confrontatie met de tante, de tweelingbroer etc.); nu blijft alles teveel aan de oppervlakte. Of beter: overstemmen het sterven van zijn vader en de na-competitie van Roda JC teveel te familiaire spanningen die er ook zijn. Maar goed, het boek haalde ook het nodige jeugdsentiment bij me boven.

10 augustus 2012

Scherp

Van de drie in de serie privé-domein uitgegeven selecties uit de dagboeken van Thomas Mann las ik in eerdere jaren de twee laatste - zie hier en hier de weblogs daarvan. De eerste is zogenaamd uitverkocht maar wel als printing-on-demand bij de uitgeverij te bestellen. Dagboeken 1918-1939 bevat een vijftigtal pagina's met dagboekaantekeningen uit 1918-1921, de periode waarin Duitsland verslagen uit de Eerste Wereldoorlog kwam en meteen een binnenlandse machtsstrijd tussen links en rechts inging. In deze jaren werkte Mann onder andere aan Der Zauberberg. De resterende 250 pagina's beslaan de jaren 1933-1939 en sluiten aan op de twee selecties dagboeken uit de jaren daarna. In deze vooroorlogse periode neemt Mann uiterst krachtig stelling tegen het nationaal-socialisme, zozeer dat hij al in februari 1933 zijn thuisland verlaat en in Zwiterland gaat wonen. Wanneer in 1939 de Tweede Wereldoorlog begint, neemt hij de wijk naar de Verenigde Staten. Zijn stellingname tegen de nazi's is helder en consequent, bijzonder intelligent en scherp. Ondertussen werkt hij aan nieuwe romans, schrijft brieven, geeft een tijdschrift uit en maakt reizen door Europa en naar de VS. Zijn zinnen zijn vol kracht en diepgang, het is groots lezen. Ik ben ondertussen begonnen aan een van zijn romans. Dat wordt een flinke inspanning. Maar Thomas Mann lezen voelt als 'essential reading'.

03 augustus 2012

Evenwichtskunst

Ruim een jaar geleden raadde een vriendin aan om Laat de aarde draaien van de mij onbekende Ierse schrijver Colum McCann te lezen. Ik kocht het boek toen wel al, maar pakte het pas deze week van mijn plankje met nog te lezen boeken. Ik las dit prachtige boek van ruim 400 bladzijden in drie dagen uit. Het is een vaker vertoonde literaire kunstgreep: het opvoeren van verschillende personages die op de een of andere manier iets met elkaar te maken hebben, zonder dat ze dat weten en zonder dat dat voor henzelf duidelijk wordt. In Laat de aarde draaien betreft het de 'artistieke misdaad van de eeuw': de Franse koorddanser Philippe Petit die in 1974 op 400 meter hoogte over een koord tussen de twee Twin Towers loopt. De personages zijn daar als toeschouwer getuige van of zijn anderszins gelinkt aan die gebeurtenis. McCann weeft zodoende een boeiend web van relaties, en vertelt ondertussen meerdere meeslepende levensverhalen die tezamen het karakter van de inwoners van New York trachten te vangen. Geen ultiem meesterwerk, maar wel een heerlijk boek om je helemaal in onder te dompelen.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.