Familie

Voormalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem was jaren voordat hij minister werd voorzitter van een commissie die de stand van het onderwijs in Nederland onder de loep nam. Hij had wel een band met het onderwijs: in zijn familie aan zowel vaders- als moederkant zijn velen leraar geweest cq zijn dat nog steeds. Aan de hand van de levensbeschrijvingen van al die familieleden schetst Dijsselbloem in De onderwijsfamilie een beeld van het Nederlandse onderwijs in de gehele 20ste eeuw en de 21ste tot op heden, met name het basis- en middelbaar onderwijs. Een beeld dat het onderwijs vooral aan grote verandering onderhevig was en hoe die veranderingen van invloed waren op de positie van de leraar en op de aard en kwaliteit van het onderwijs. Een lezenswaardig boek waarin de rode draad een beetje verzuipt in de lange lijst van beschreven familieleden. Het zijn er tientallen. In de epiloog beschrijft Dijsselbloem wat er volgens hem moet gebeuren om het Nederlandse onderwijs een kwaliteitsimpuls te geven; naar mijn mening een te vaag en te 'politiek' advies. 

Fantastique

Eerder dit jaar las ik achter elkaar twee biografieën van Franz Schubert (zie hier de weblog) en in die weblog schreef ik dat ik wil lezen om het mysterie van de componist te proberen te begrijpen, en dat er maar weinig biografieën zijn waarin dat mysterie op zijn minst een beetje onthuld wordt. Gelukkig is er nog de autobiografie, en ofschoon de auteur daarin zichzelf meestal niet objectief portretteert, krijg je een indruk 'uit de eerste hand'. Er zijn niet veel componisten die een autobiografie schreven, maar die van Hector Berlioz is werkelijk grandioos. Ik herlas na ruim dertig jaar eindelijk het eerste deel: Mijn leven 1803-1834 uitgegeven in de privé-domein serie. Ik kocht en las het direct na verschijnen in juli 1987 - ik was toen 22 en kende nog niet veel meer van Berlioz dan zijn Symphonie fantastique, Les nuits d'eté en een enkel ander werk. Nu het merendeel van zijn composities, ook zijn opera's. En altijd als ik naar zijn muziek luister overheerst bewondering en vooral: verbazing. Berlioz is enorm eigenzinnig, heeft een volstrekt unieke en onconventionele stijl. Enfin, hoogste tijd om zijn autobiografie te herlezen. In dit eerste deel beschrijft hij zijn jonge jaren, en zijn strijd voor onafhankelijkheid. Zijn karakter zoals hij zichzelf beschrijft is als de Symphonie fantastique: meeslepend, heroïsch en romantisch. Maar tegelijkertijd: gecontroleerd. Geweldige conversaties met zijn tegenwerkende conservatorium-directeur Cherubini, die hij inclusief Italiaans accent te kakken zet. Maar ook: het medisch college anatomie (de ratten pikken hun graantje mee) en zijn voettocht terug vanuit Italië - het zijn prachtige beschrijvingen van een vroeg-negentiende-eeuws bestaan. Snel het tweede deel; Berlioz is 'fantastique'.

Ongeloofwaardig

Ik had niet van de wereldwijde bestseller Middernachtbibliotheek van Matt Haig gehoord, totdat ik het cadeau kreeg. Hiervoor las ik vooral wat taaiere boeken, en was wel toe aan een soepel lezende pageturner. Helaas begon het me steeds meer te ergeren en ik las het boek met lange tanden uit. In de roman pleegt de hoofdpersoon zelfmoord en op de grens van leven en dood komt ze in een bibliotheek waar ze boeken kan inzien die een verhaal brengen over wat er met haar zou kunnen zijn gebeurd als ze tijdens haar leven op enig moment een andere keuze had gemaakt of een andere weg was ingeslagen. Een aardig gegeven waar iedereen weleens over nadenkt: hoe zou mijn leven eruitzien (of gegaan zijn) als ik toen en toen dat ene anders had gedaan: juist geen zzp'er was geworden, of wel met die Canadees was meegegaan, etc. De verzameling andere levens waar de hoofdpersoon uit kan kiezen zijn vermoeiend uiteenlopend, en maakt haar daardoor tot ongeloofwaardig karakter. Ik geloof stellig dat je leven er geheel anders uit had kunnen zien, maar ik geloof niet dat je dan ook een volledig ander persoon zou zijn geworden met een geheel ander karakter. En Haig laat zijn hoofdpersoon niet op een mentale twee- of driesprong staan, maar op een twaalf- of vijftiensprong die haar als karakter doet vervagen. Na een zestal levens weet je het wel, en dan is het boek nog lang niet uit.